Spotykając się regularnie z problemami związanymi z legalizacją pobytu i zatrudnienia cudzoziemców na terytorium Polski często obserwuję mylenie dwóch dokumentów: karty pobytu oraz Karty Polaka. O karcie pobytu pisałem na łamach bloga już kilkukrotnie, wpisy na ten temat znajdziesz m. in. tutaj i tutaj.

Karta Polaka ma na celu pomóc „Polakom zamieszkałym za granicą w zachowaniu ich związków z narodowym dziedzictwem kulturalnym, wypełniając moralny obowiązek wobec Polaków na Wschodzie, którzy na skutek zmiennych losów naszej Ojczyzny utracili obywatelstwo polskie„. Jest fragment preambuły, którą ustawodawca poprzedził właściwy tekst ustawy o Karcie Polaka.

Co do zasady, karta ta jest wydawana osobie, która:

• wykaże swój związek z polskością przez przynajmniej podstawową znajomość języka polskiego, który uważa za język ojczysty, oraz znajomość i kultywowanie polskich tradycji i zwyczajów;
• złoży pisemną deklarację przynależności do Narodu Polskiego;
• wykaże, że jest narodowości polskiej lub posiadała obywatelstwo polskie, lub co najmniej jedno z jej rodziców lub dziadków albo dwoje pradziadków było narodowości polskiej lub posiadało obywatelstwo polskie;
• w dniu złożenia wniosku o wydanie Karty Polaka posiada obywatelstwo Republiki Armenii, Republiki Azerbejdżańskiej, Republiki Białoruś, Republiki Estońskiej, Gruzji, Republiki Kazachstanu, Republiki Kirgiskiej, Republiki Litewskiej, Republiki Łotewskiej, Republiki Mołdowy, Federacji Rosyjskiej, Republiki Tadżykistanu, Turkmenistanu, Ukrainy lub Republiki Uzbekistanu albo posiada w jednym z tych państw status bezpaństwowca.

Wyżej wymienione warunki spełnić trzeba łącznie. Karta Polaka nie jest wydawana osobie, która posiada obywatelstwo polskie lub zezwolenia na pobyt stały na terytorium Polski. Dokument ten potwierdza przynależność do Narodu Polskiego oraz uprawnia do korzystania z szeregu uprawnień wynikających z przepisów ustawy. Niektóre z nich, to:

• możliwość wykonywania pracy na terytorium RP bez konieczności pozyskiwania zezwolenia na pracę;
• podejmowania studiów, studiów doktoranckich i innych form kształcenia na zasadach przewidzianych w ustawie Prawo o szkolnictwie wyższym, a także korzystanie z form edukacji przewidzianych ustawą o systemie oświaty;
• korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej w stanach nagłych, w zakresie określonym w ustawie z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych;
•  korzystanie z ulgi 37% przy przejazdach środkami publicznego transportu zbiorowego kolejowego w pociągach osobowych, pospiesznych i ekspresowych, na podstawie biletów jednorazowych, na zasadach określonych w ustawie z dnia 20 czerwca 1992 r. o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego.

Trzeba jednak pamiętać, że Karta Polaka nie jest dokumentem potwierdzającym obywatelstwo polskie jej posiadacza. Nie uprawnia również samodzielnie do przekraczania granicy ani do osiedlenia się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Do postępowania w sprawie wydania Karty Polaka, w zakresie w jakim ustawa nie zawiera odrębnych regulacji, stosuje się przepisy kodeksu postępowania administracyjnego, a jej przyznanie następuje w drodze decyzji administracyjnej. Organem uprawnionym do jej wydania, do którego skierować należy wniosek, jest konsul właściwy ze względu na miejsce zamieszkania wnioskodawcy. Postępowanie to jest wolne od opłat konsularnych.

Wzór Karty Polaka oraz wniosku o jej wydanie znaleźć można w rozporządzeniu Rady Ministrów w sprawie określenia wzoru wniosku o przyznanie Karty Polaka oraz wzoru Karty Polaka. Znajdziesz je w bazie wiedzy.

Otagowane jako: Karta Polaka